DOI: https://doi.org/10.32515/2663-1636.2025.13(46).1.154-165
Теоретичні аспекти дослідження поведінкових фінансів
Про авторів
Л.М. Задорожня, асистент кафедри фінансів, банківської справи та страхування, Центральноукраїнський національний технічний університет, м. Кропивницький, Україна, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9075-3011, e-mail: larryshechka@gmail.com
Анотація
У статті визначено мету дослідження, що полягає в теоретичному обґрунтуванні сутності та еволюції поведінкових фінансів як важливого напряму сучасної фінансової науки. Зазначено, що актуальність теми зумовлена необхідністю переосмислення традиційних підходів до фінансової поведінки економічних агентів в умовах зростаючих ризиків, нестабільності фінансових ринків та глобалізаційних процесів. Обґрунтовано важливість дослідження психологічних, когнітивних і соціальних факторів, які впливають на прийняття рішень у фінансовій сфері, для формування більш ефективних механізмів регулювання ринків та підвищення стійкості фінансових систем.
У процесі дослідження проаналізовано історичні витоки та ключові етапи становлення поведінкових фінансів як міждисциплінарної галузі знань, що поєднує економіку, психологію та соціологію. Розглянуто основні наукові концепції та теорії, серед яких теорія перспектив, гіпотеза неефективності ринків, концепції ірраціональної поведінки та поведінкових аномалій. Зроблено акцент на внеску таких вчених, як Д. Канеман, А. Тверскі та Р. Шиллер, у розвиток поведінкових фінансів, а також окреслено методологічні підходи до дослідження впливу емоційних і когнітивних факторів на поведінку інвесторів та фінансових ринків у цілому. Узагальнено практичне значення поведінкових фінансів для покращення прогнозування ринкових коливань і розроблення ефективних інвестиційних стратегій.
У результаті дослідження встановлено, що поведінкові фінанси є вагомим інструментом для пояснення відхилень від класичних фінансових моделей, заснованих на припущенні про раціональність суб’єктів. Доведено, що застосування поведінкових підходів сприяє глибшому розумінню мотивів та механізмів прийняття фінансових рішень, дозволяє ідентифікувати потенційні ризики на ринках та підвищити ефективність регуляторної політики. Результати дослідження мають як теоретичне, так і прикладне значення, оскільки можуть бути використані для подальших наукових розробок і формування практичних рекомендацій щодо мінімізації негативного впливу поведінкових відхилень у фінансовій сфері
Ключові слова
поведінкові фінанси, економічна поведінка, когнітивні викривлення, теорія перспектив, фінансові ринки, інвестори, психологія прийняття рішень
Повний текст:
PDF
Посилання
1. Barberis, N., & Thaler, R. (2003). A survey of behavioral finance. Handbook of the Economics of Finance, 1, 1053–1128. [in English]. https://doi.org/10.1016/S1574-0102(03)01027-6.
2. De Bondt, W. F. M., & Thaler, R. (1985). Does the stock market overreact? The Journal of Finance, 40(3), 793–805. [in English]. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1985.tb05004.x .
3. Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect theory: An analysis of decision under risk. Econometrica, 47(2), 263–292. https://www.jstor.org/stable/1914185 [in English].
4. Nofsinger, J. R. (2017). The psychology of investing (6th ed.). Routledge. [in English]. https://doi.org/10.4324/9781315230856 .
5. Pompian, M. M. (2006). Behavioral finance and wealth management: How to build optimal portfolios that account for investor biases. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. https://alitsaki.ir/wp-content/uploads/2019/08/Behavioral-Finance-and-Wealth-Management.pdf [in English].
6. Statman, M. (1999). Behavioral finance: Past battles and future engagements. Financial Analysts Journal, 55(6), 18–27. [in English]. https://doi.org/10.2469/faj.v55.n6.2311 .
7. Tversky, A., & Kahneman, D. (1974). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. Science, 185(4157), 1124–1131. [in English]. https://doi.org/10.1126/science.185.4157.1124.
8. Festinger, L., Riecken, H. W., & Schachter, S. (1956). When prophecy fails: A social and psychological study. https://ia802802.us.archive.org/4/items/pdfy-eDNpDzTy_dR1b0iB/Festinger-Riecken-Schachter-When-Prophecy-Fails-1956.pdf [in English].
9. Shiller, R. J. (1999). Human behavior and the efficiency of the financial system. Handbook of Macroeconomics, 1, 1305–1340. [in English] https://doi.org/10.1016/S1574-0048(99)10033-8.
10. Shleifer, A. (2000). Inefficient markets: An introduction to behavioral finance. Oxford University Press. https://www.scribd.com/document/399120494/andrei-shleifer-inefficient-markets-an-introduction-to-behavioural-finance-225-pdf [in English].
Пристатейна бібліографія
1. Barberis, N., & Thaler, R. A Survey of Behavioral Finance. Handbook of the Economics of Finance, 2003, 1, 1053–1128. URL: DOI: https://doi.org/10.1016/S1574-0102(03)01027-6 (дата звернення: 14.03.2025).
2. De Bondt, W. F. M., & Thaler, R. Does the Stock Market Overreact? The Journal of Finance,1985, 40(3), 793–805. URL: DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1985.tb05004.x (дата звернення: 14.03.2025).
3. Kahneman, D., & Tversky, A. Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk. Econometrica, 1979, 47(2), 263–292. URL: https://www.jstor.org/stable/1914185 (дата звернення: 14.03.2025).
4. Nofsinger, J. R. The Psychology of Investing. Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315230856 (дата звернення: 14.03.2025).
5. Pompian, M. M. Behavioral Finance and Wealth Management: How to Build Optimal Portfolios That Account for Investor Biases. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc., 2006. 256 p.URL: https://alitsaki.ir/wp-content/uploads/2019/08/Behavioral-Finance-and-Wealth-Management.pdf (дата звернення: 14.03.2025).
6. Statman, M. Behavioral Finance: Past Battles and Future Engagements. Financial Analysts Journal, 1999, 55(6), 18–27. DOI: https://doi.org/10.2469/faj.v55.n6.2311 (дата звернення: 14.03.2025).
7. Tversky, A., & Kahneman, D. Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases. Science, 1974, 185(4157), 1124–1131. URL: DOI: https://doi.org/10.1126/science.185.4157.1124 (дата звернення: 14.03.2025).
8. Festinger, L., Riecken, H. W., & Schachter, S. When Prophecy Fails: A Social and Psychological Study. URL: https://ia802802.us.archive.org/4/items/pdfy-eDNpDzTy_dR1b0iB/Festinger-Riecken-Schachter-When-Prophecy-Fails-1956.pdf (дата звернення: 14.03.2025).
9. Shiller, R. J. Human Behavior and the Efficiency of the Financial System. Handbook of Macroeconomics,1999, 1, 1305–1340. DOI: https://doi.org/10.1016/S1574-0048(99)10033-8 (дата звернення: 14.03.2025).
10. Shleifer, A. Inefficient Markets: An Introduction to Behavioral Finance. Oxford University Press., 2000. URL: https://www.scribd.com/document/399120494/andrei-shleifer-inefficient-markets-an-introduction-to-behavioural-finance-225-pdf?language_settings_changed=English (дата звернення: 14.03.2025).
Copyright (c) 2025 Л.М. Задорожня
Теоретичні аспекти дослідження поведінкових фінансів
Про авторів
Л.М. Задорожня, асистент кафедри фінансів, банківської справи та страхування, Центральноукраїнський національний технічний університет, м. Кропивницький, Україна, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9075-3011, e-mail: larryshechka@gmail.com
Анотація
Ключові слова
Повний текст:
PDFПосилання
1. Barberis, N., & Thaler, R. (2003). A survey of behavioral finance. Handbook of the Economics of Finance, 1, 1053–1128. [in English]. https://doi.org/10.1016/S1574-0102(03)01027-6.
2. De Bondt, W. F. M., & Thaler, R. (1985). Does the stock market overreact? The Journal of Finance, 40(3), 793–805. [in English]. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1985.tb05004.x .
3. Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect theory: An analysis of decision under risk. Econometrica, 47(2), 263–292. https://www.jstor.org/stable/1914185 [in English].
4. Nofsinger, J. R. (2017). The psychology of investing (6th ed.). Routledge. [in English]. https://doi.org/10.4324/9781315230856 .
5. Pompian, M. M. (2006). Behavioral finance and wealth management: How to build optimal portfolios that account for investor biases. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. https://alitsaki.ir/wp-content/uploads/2019/08/Behavioral-Finance-and-Wealth-Management.pdf [in English].
6. Statman, M. (1999). Behavioral finance: Past battles and future engagements. Financial Analysts Journal, 55(6), 18–27. [in English]. https://doi.org/10.2469/faj.v55.n6.2311 .
7. Tversky, A., & Kahneman, D. (1974). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. Science, 185(4157), 1124–1131. [in English]. https://doi.org/10.1126/science.185.4157.1124.
8. Festinger, L., Riecken, H. W., & Schachter, S. (1956). When prophecy fails: A social and psychological study. https://ia802802.us.archive.org/4/items/pdfy-eDNpDzTy_dR1b0iB/Festinger-Riecken-Schachter-When-Prophecy-Fails-1956.pdf [in English].
9. Shiller, R. J. (1999). Human behavior and the efficiency of the financial system. Handbook of Macroeconomics, 1, 1305–1340. [in English] https://doi.org/10.1016/S1574-0048(99)10033-8.
10. Shleifer, A. (2000). Inefficient markets: An introduction to behavioral finance. Oxford University Press. https://www.scribd.com/document/399120494/andrei-shleifer-inefficient-markets-an-introduction-to-behavioural-finance-225-pdf [in English].
Пристатейна бібліографія
1. Barberis, N., & Thaler, R. A Survey of Behavioral Finance. Handbook of the Economics of Finance, 2003, 1, 1053–1128. URL: DOI: https://doi.org/10.1016/S1574-0102(03)01027-6 (дата звернення: 14.03.2025).
2. De Bondt, W. F. M., & Thaler, R. Does the Stock Market Overreact? The Journal of Finance,1985, 40(3), 793–805. URL: DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1985.tb05004.x (дата звернення: 14.03.2025).
3. Kahneman, D., & Tversky, A. Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk. Econometrica, 1979, 47(2), 263–292. URL: https://www.jstor.org/stable/1914185 (дата звернення: 14.03.2025).
4. Nofsinger, J. R. The Psychology of Investing. Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315230856 (дата звернення: 14.03.2025).
5. Pompian, M. M. Behavioral Finance and Wealth Management: How to Build Optimal Portfolios That Account for Investor Biases. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc., 2006. 256 p.URL: https://alitsaki.ir/wp-content/uploads/2019/08/Behavioral-Finance-and-Wealth-Management.pdf (дата звернення: 14.03.2025).
6. Statman, M. Behavioral Finance: Past Battles and Future Engagements. Financial Analysts Journal, 1999, 55(6), 18–27. DOI: https://doi.org/10.2469/faj.v55.n6.2311 (дата звернення: 14.03.2025).
7. Tversky, A., & Kahneman, D. Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases. Science, 1974, 185(4157), 1124–1131. URL: DOI: https://doi.org/10.1126/science.185.4157.1124 (дата звернення: 14.03.2025).
8. Festinger, L., Riecken, H. W., & Schachter, S. When Prophecy Fails: A Social and Psychological Study. URL: https://ia802802.us.archive.org/4/items/pdfy-eDNpDzTy_dR1b0iB/Festinger-Riecken-Schachter-When-Prophecy-Fails-1956.pdf (дата звернення: 14.03.2025).
9. Shiller, R. J. Human Behavior and the Efficiency of the Financial System. Handbook of Macroeconomics,1999, 1, 1305–1340. DOI: https://doi.org/10.1016/S1574-0048(99)10033-8 (дата звернення: 14.03.2025).
10. Shleifer, A. Inefficient Markets: An Introduction to Behavioral Finance. Oxford University Press., 2000. URL: https://www.scribd.com/document/399120494/andrei-shleifer-inefficient-markets-an-introduction-to-behavioural-finance-225-pdf?language_settings_changed=English (дата звернення: 14.03.2025).
Copyright (c) 2025 Л.М. Задорожня