DOI: https://doi.org/10.32515/2663-1636.2024.12(45).201-213

Трансформація антикризового управління підприємствами в парадигмі цифрової економіки

О. М Юрша, С. Ю. Коваль, Л. М. Мельник

Про авторів

О. М Юрша, здобувач третього (освітньо-наукового) рівня вищої освіти, Тернопільський національний технічний університет імені Івана Пулюя, м. Тернопіль, 46001, Україна, ORCID: https://orcid.org/0009-0004-5966-8424, e-mail: aquaprime.ter.ua@gmail.com

С. Ю. Коваль, здобувач третього (освітньо-наукового) рівня вищої освіти, Тернопільський національний технічний університет імені Івана Пулюя, м. Тернопіль, Україна, ORCID: https://orcid.org/0009-0003-4984-1038, e-mail: serkov0407@gmail.com

Л. М. Мельник , професор, доктор економічних наук, професор кафедри управління інноваційною діяльністю та сферою послуг, Тернопільський національний технічний університет імені Івана Пулюя, м. Тернопіль, Україна, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8844-5490, e-mail: liliana.mel0512@gmail.com

Анотація

Стаття присвячена проблемі трансформації наукової теорії антикризового управління підприємствами в парадигмі цифрової економіки. Актуальність дослідження полягає в тому, що цифрова революція змінює інституціональну структуру економіки, створюючи невизначеність та кризові чинники розвитку бізнесу. У ході дослідження було виявлено, що цифрова трансформація антикризового управління є найважливішим напрямом адаптації до сучасних динамічних змін у зовнішньому та внутрішньому середовищі. У таких умовах істотно зростає роль теорії антикризового управління, проте її інструментарій, сформований на початку розвитку цифрової технологічної революції, не дає змоги ефективно долати кризові наслідки. Доведено, що антикризове управління зазнало значної трансформації для вирішення конкретних проблем у національній економіці. Розглянуто особливості антикризового управління, які залежать від дії екзогенних та ендогенних чинників, глибини прояву кризи та фінансово-економічного розвитку підприємств. Сформульовано ключові напрями трансформації антикризового управління підприємствами під впливом процесів цифровізації та глобальних економічних криз. Обґрунтовано положення теорії технологічних революцій, підривних інновацій, нової інституціональної економічної теорії та наукової концепції дослідницьких програм. Проаналізовано сучасний стан розвитку наукової теорії антикризового управління, взаємозв’язок цієї теорії з теорією інновацій, у тому числі з урахуванням впливу інституціональних чинників. На основі аналізу впливу зазначених чинників на теорію антикризового управління доведено сформульовану гіпотезу щодо впливу інституціональних змін технологічного та економічного характеру на трансформацію «захисної оболонки» цієї теорії, визначено напрями її трансформації. Отримані результати дослідження є внеском у розвиток наукової теорії антикризового управління підприємствами та інструментів антикризової адаптації до нових технологічних умов в умовах цифрової економіки, а також створюють наукові засади для подальших досліджень.

Ключові слова

криза, антикризове управління, теорія інновацій, цифрова трансформація, технологічні чинники кризи.

Повний текст:

PDF

Посилання

1. Kalinichenko, L.L. (2024). The digital era: Transformation and challenges of the transitional period from "Industry 4.0" to "Industry 5.0." Ekonomika ta Suspilstvo. Elektronnyi Zhurnal, 61. [in Ukrainian]. https://doi.org/10.32782/2524-0072/2024-61-5

2. Kostyrko, L.A., Martynov, A.A., & Rozmyslova, M.O. (2023). Digital transformation of business as an element of crisis management. Ekonomika. Finansy. Pravo, 5, 62–65. [in Ukrainian]. https://doi.org/10.37634/efp.2023.5.13

3. Soima, S.S., Bilousko, T.Yu., & Vdovichenna, O.H. (2022). Digitalization of crisis management in enterprises under wartime conditions. Ekonomika ta Suspilstvo. Elektronnyi Zhurnal, 44. [in Ukrainian]. https://doi.org/10.32782/2524-0072/2022-44-115

4. Tiukhtenko, N.A., Khudolei, V.Yu., & Harafonova, O.I. (2023). Methodology of managing the performance of business organizations in the context of strategic digitalization. Rynkova Ekonomika: Suchasna Toeria i Praktyka Upravlinnia, 21(2(51), 161–176. [in Ukrainian]. https://doi.org/10.18524/2413-9998.2022.2(51).274372

5. Cherep, A.V., Cherep, O.H., & Ohrenych, Yu.O. (2022). Improvement of the scientific-methodological approach to assessing the impact of factors on the use of the mechanism for forming a crisis management strategy in the operational activities of industrial enterprises under crisis conditions. Financial and Credit Activity: Problems of Theory and Practice, 1(42), 134–144. [in Ukrainian]. https://doi.org/10.55643/fcaptp.1.42.2022.3681

6. Corvello, V., Verteramo, S., Nocella, I., & Ammirato, S. (2022). Thrive during a crisis: The role of digital technologies in fostering antifragility in small and medium-sized enterprises. Journal of Ambient Intelligence and Humanized Computing, 14(1), 14682–14691. [in English]. https://doi.org/10.1007/s12652-022-03816-x

7. Devece, C., Peris-Ortiz, M., & Rueda-Armengot, C. (2016). Entrepreneurship during economic crisis: Success factors and paths to failure. Journal of Business Research, 69, 5366–5370. [in English]. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2016.04.139

8. International Monetary Fund DataMapper. (n.d.). International Monetary Fund. https://www.imf.org/external/datamapper/datasets [in English]

9. Korotun, Yu., & Tiurina, N. (2022). Anti-crisis management of business structures in conditions of uncertainty: Marketing aspect. Collection of Scientific Papers “SCIENTIA”, 21–26. https://previous.scientia.report/index.php/archive/article/view/271 [in English]

10. Kraus, S., Durst, S., Ferreira, J., Veiga, P., Kailer, N., & Weinmann, A. (2022). Digital transformation in business and management research: An overview of the current status quo. International Journal of Information Management, 63(C). [in English]. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2021.102466

11. Kuznyetsova, A., Sydorchenko, T., Zadvorna, O., Nikonenko, U., & Khalina, O. (2021). Assessment of aspects of the COVID-19 crisis in the context of ensuring economic security. International Journal of Safety and Security Engineering, 11(6), 615–622. [in English]. https://doi.org/10.18280/ijsse.110601

12. Őri, D., Szabó, I., Kő, A., & Kovács, T. (2024). Digitalizing in crisis: The role of organizational resilience in SMEs’ digitalization. Journal of Enterprise Information Management, 37(4), 1185–1205. [in English]. https://doi.org/10.1108/JEIM-03-2023-0141

13. Panchenko, V., Yatsenko, O., Musiiets, T., Zinchenko, F., & Aleksandrova, M. (2024). Global financial crises and their macroeconomic consequences for national economies: The case of Ukraine. Financial and Credit Activity: Problems of Theory and Practice, 6(59), 336–352. [in English]. https://doi.org/10.55643/fcaptp.6.59.2024.4552

14. Sabatino, M. (2016). Economic crisis and resilience: Resilient capacity and competitiveness of the enterprises. Journal of Business Research, 69(5), 1924–1927. [in English]. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2015.10.081

15. Sharanov, R., & Vatchenko, B. (2023). Features of crisis management of business entities during martial law. Naukovyi Visnyk Natsionalnoho Hirnychoho Universytetu, 4, 181–187. [in English]. https://doi.org/10.33271/nvngu/2023-4/181

16. Sherstiuk, R., Malevski, E., Marynenko, N., Pavlykivska, O., & Melnyk, L. (2021). Models of evaluating the impact of changes in technological and industrial areas in enterprise development. Revista Amazonia Investiga, 10(40), 253–264. [in English]. https://doi.org/10.34069/AI/2021.40.04.25

17. Stashchuk, O., Kulynych, M., Tesliuk, S., Kupyra, M., Dorosh, V., & Vahnovsk, N. (2023). Intelligent financial technologies: Convergence, management, synergism and total vectors of influence. Journal of Namibian Studies: History Politics Culture, 34, 1085–1108. [in English]. https://doi.org/10.59670/jns.v34i.1193

18. Tarasova, H., Zaharov, S., Vereskun, M., & Kolosok, V. (2019). Preventive anticrisis strategy for development of industrial enterprise. Independent Journal of Management & Production, 10(5), 1405–1420. [in English]. https://doi.org/10.14807/ijmp.v10i5.890

19. The world’s most valuable brands. (n.d.). Forbes. https://www.forbes.com/the-worlds-most-valuable-brands/#7af74d8f119c [in English]

20. Worldwide digital population 2024. (n.d.). Demographics & Internet Use. https://www.statista.com/statistics/617136/digital-population-worldwide/ [in English]

Пристатейна бібліографія

  1. Калініченко Л.Л. Цифрова ера: трансформація та виклики перехідного періоду від «Industry 4.0» до «Industry 5.0». Економіка та суспільство. Електронний журнал. 2024. Вип. 61. DOI: https://doi.org/10.32782/2524-0072/2024-61-5
  2. Костирко Л.А., Мартинов А.А., Розмислова М.О. Цифрова трансформація бізнесу як елемент антикризового управління. Економіка. Фінанси. Право. 2023. № 5. С. 62 65. DOI: https://doi.org/10.37634/efp.2023.5.13
  3. Сойма С.С., Білоусько Т.Ю., Вдовічена О.Г. Цифровізація антикризового менеджменту підприємства в умовах війни. Економіка та суспільство. Електронний журнал. 2022. Вип. 44. DOI: https://doi.org/10.32782/2524-0072/2022-44-115
  4. Тюхтенко Н.А., Худолей В.Ю., Гарафонова, О.І. (2023). Методологія управління ефективністю діяльності бізнес-організацій в контексті стратегічної цифровізації. Ринкова економіка: сучасна теорія і практика управління, 21(2(51), 161–176. DOI: https://doi.org/10.18524/2413-9998.2022.2(51).274372
  5. Череп А.В. Череп О.Г. Огренич Ю.О. Удосконалення науково-методичного підходу до оцінки впливу факторів на використання механізму формування стратегії антикризового управління операційною діяльністю промислових підприємств у кризових умовах. Financial and credit activity problems of theory and practice. 2022. Vol. 1(42) Рр. 134 144. DOI: https://doi.org/10.55643/fcaptp.1.42.2022.3681
  6. Corvello V., Verteramo S., Nocella I., Ammirato S. Thrive during a crisis: the role of digital technologies in fostering antifragility in small and medium-sized enterprises. Journal of Ambient Intelligence and Humanized Computing. 2022. Vol. 14(1). Рр. 14682 14691. DOI: 10.1007/s12652-022-03816-x
  7. Devece C., Peris-Ortiz M., Rueda-Armengot C. Entrepreneurship during economic crisis: success factors and paths to failure. Journal of business research. 2016. Vol. 69. Pр. 5366 5370. DOI: 10.1016/j.jbusres.2016.04.139
  8. International Monetary Fund DataMapper. URL: https://www.imf.org/external/datamapper/datasets
  9. Korotun Yu., Tiurina N. Anti-crisis management of business structures in conditions of uncertainty: marketing aspect. Collection of scientific papers “SCIENTIA”. Helsinki, Finland. 2022. Pp. 21 26. URL: https://previous.scientia.report/index.php/archive/article/view/271 (дата звернення: 18.11.2024).
  10. Kraus S., Durst S., Ferreira J., Veiga P., Kailer N., Weinmann A. Digital transformation in business and management research: An overview of the current status quo. International Journal of Information Management. 2022. Vol. 63(C). DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2021.102466
  11. Kuznyetsova A., Sydorchenko T., Zadvorna O., Nikonenko U., Khalina O. Assessment of aspects of the COVID-19 crisis in the context of ensuring economic security. International Journal of Safety and Security Engineering. 2021. Vol. 11, № 6. Рр. 615 622. DOI: https://doi.org/10.18280/ijsse.110601
  12. Őri D., Szabó I., Kő A., KovácsT. Digitalizing in crisis: the role of organizational resilience in SMEs’ digitalization. Journal of Enterprise Information Management. 2024. Vol. 37 № 4. Pp. 1185 1205. DOI: https://doi.org/10.1108/JEIM-03-2023-0141
  13. Panchenko V., Yatsenko O., Musiiets T., Zinchenko F., Aleksandrova M. Global financial crises and their macroeconomic consequences for national economies: the case of Ukraine. Financial and credit activity: problems of theory and practice. 2024. Vol. 6(59). Рр. 336 352. DOI: https://doi.org/10.55643/fcaptp.6.59.2024.4552
  14. Sabatino M. Economic crisis and resilience: Resilient capacity and competitiveness of the enterprises. Journal of Business Research. 2016. Vol. 69. Issue 5. Рр. 1924 1927. DOI: 10.1016/j.jbusres.2015.10.081
  15. Sharanov R., Vatchenko B. Features of crisis management of business entities during martial law. Naukovyi Visnyk Natsionalnoho Hirnychoho Universytetu. 2023. Vol. 4. Рр. 181 187. DOI: https://doi.org/10.33271/nvngu/2023-4/181
  16. Sherstiuk R., Malevski E., Marynenko N., Pavlykivska O., Melnyk L. Models of evaluating the impact of changes technological and industrial areas in enterprise development. 2021. Vol. 10. Issue 40. Рр. 253 264. DOI: https://doi.org/10.34069/AI/2021.40.04.25
  17. Stashchuk O., Kulynych M., Tesliuk S., Kupyra M., Dorosh V., Vahnovsk, N. Intelligent financial technologies: convergence, management, synergism and total vectors of influence. Journal of Namibian Studies: History Politics Culture. 2023. Vol. 34. Рр. 1085–1108. DOI: https://doi.org/10.59670/jns.v34i.1193
  18. Tarasova H., Zaharov S., Vereskun M., Kolosok V. Preventive anticrisis strategy for development of industrial enterprise. Independent Journal of Management & Production. 2019. Vol. 10(5), Рр. 1405 1420. DOI: https://doi.org/10.14807/ijmp.v10i5.890
  19. The world’s most valuable brands. Forbes. URL: https://www.forbes.com/the-worlds-most-valuable-brands/#7af74d8f119c (дата звернення: 18.11.2024).
  20. Worldwide digital population 2024. Demographics & Internet Use. URL https://www.statista.com/statistics/617136/digital-population-worldwide/ (дата звернення: 18.11.2024).

Copyright (c) 2024 О. М Юрша, С. Ю. Коваль, Л. М. Мельник